صدا هنگامی ایجاد می شود که یک سطح مرتعش و هوای اطراف آن بر یکدیگر تاثیر می گذارند.
همچنان که این سطح به جلو و عقب حرکت می کند، ارتعاش آن کاهش و فشار موضعی هوا افزایش می یابد .
این تنوعات فشار به صورت امواج صوتی به سرعت از مرکز به اطراف حرکت می کنند، گسترش می یابند و فضای اطراف شنونده را فرا می گیرند.
در این مقاله آموزشگاه موسیقی تهران با چگونگی صدا دهی ویولن آشنا خواهید شد.
اولین منبع ارتعاش در ویولن، سیمی است که آرشه را روی آن می کشند و یا با انگشت به آن زخمه می زنند؛
اما عملاً این کار به خودی خود صدایی ایجاد نمی کند،
زیرا بخش سطحی سیم کوچک تر از آن است که بتواند هوا را به حرکت درآورد .
بدنه ی ویولن طوری طراحی شده است تا به عنوان واسطه ای میان سیم و هوا عمل کند.
سیم مرتعش نیرویی را که از لحاظ زمانی متغیر است بر روی خرک تولید می کند که سبب ارتعاش تمام بدنه ی ساز به همراه سیم می شود.
صدایی که از ویولن هنرجویان کلاس آموزش ویولن مرتعش میشود ناشی از ارتعاشات کوچکی است که در قسمت چوبی ساز ایجاد می شود.
صدا از طریق بازآوایی و تشدیدی که در بدنه ای ویولن صورت می پذیرد، تقویت می شود
و صفحات بزرگ و سبک، ساز را قادر می سازند تا امواج صوتی با برد قابل توجهی ایجاد کند که از این لحاظ بی شباهت به بخش مخروطی شکل بلندگوها نیستند.
این نیروی جنبشی را که در سیم ایجاد می شود می توان با استفاده از مبدل نوسان ساز الکتریکی بر روی خرک اندازه گرفت.
نیروی مورد اندازه گیری ما آن نیرویی نیست که از سیم های غیر مرتعش به سمت پایین اعمال می شود ،
بلکه ارتعاشات ریز و سریعی که سیم مرتعش در هنگام نوسان به جلو و عقب ایجاد می کند، عامل نیروی اصلی مورد محاسبه است.
نمودار نیروی ثبت شده به روش تحریک سیم بستگی دارد.
سیمی که آرشه روی آن کشیده شده است، همواره موجی “دندانه اره ای” ایجاد می کند.
ناشی از حرکت چرخه ای درگیر شونده ـ رها شونده ای است که توسط نیروی اصطکاکی موجود در میان آرشه و سیم ایجاد می شود.
این حرکت شامل زمانهایی است که در آن، آرشه و سیم همراه یکدیگر به آهستگی حرکت می کنند.
و نیز زمان هایی که در آن، سیم به سرعت در خلاف جهت آرشه می گریزد.
کلوفان اصطکاک لازم را برای این کار فراهم می کند و باید بر روی سیم و موی آرشه ـ هر دو ـ برای کارآیی کامل وجود داشته باشد.
ارتعاشات بدنه صدا دهی ویولن
برای یک سیم نوازنده کلاس موسیقی ، شرایط نواختن و شکل نیروی وارد بر خرک عملاً تفاوتی ایجاد نمی کند،
اما اصواتی که توسط سازهای مختلف با این سیم ها ایجاد می شوند یکسان نخواهند بود.
اگرچه بدنه ای ویولن به تمام حرکات هارمونیک سیم مرتعش پاسخ می دهد، این پاسخ یکسان نیست
و در صدای انعکاس یافته، بدنه ای ساز نسبت هارمونیک ها را به یکدیگر تغییر می دهد.
به این ترتیب ، بدنه ی ویولن صدا را رنگ آمیزی می کند.
پاسخ متفاوت، ناشی از انواع تشدید مکانیکی بدنه است.
به عبارت دیگر بدنه نیز همچون سیم دارای شکل های مختلفی از نوسان است؛
با این تفاوت که در این جا ارتعاشات در تمام بدنه منتشر می شوند و به علت پیچیدگی شکل و ساختمان آن، فرکانس های این نوسات، ارتباط های هارمونیک ندارند.
وضعیت آرشه در ارتباط با سیمها:
آرشه قطعاً و همیشه باید موازی با خرک باشد.
چوب آرشه کمی متمایل به طرف دماغه به طوری که این امکان را به موی آرشه بدهد که سراشیبی سیمها را بهتر طی کند.
در آرشه ی راست وقتی که آرشه به نیمه می رسد پشت دست باید با ساعد در یک خط قرار گیرد و مچ در همه حال کنترل چوب را به عهده دارد.
در نوک آرشه روی سیم لا آرنج باید بالاتر از مچ ودر یک خط با آن باشد و پشت دست کمی متمایل به طرف ساعد.
هرچه کمتر بهتر. هنگامی که آرشه می کشید مچ را تدریجا بالا بیاورید تا موازی بودن آرشه با خرک و موازی بودن موی آرشه با سیمها حفظ شود.