شهریور ۱۹, ۱۴۰۳
زمانی که یک سطح مرتعش و هوای اطراف آن بر یکدیگر تاثیر می گذارند ، صدا تولید می شود.
همچنان که این سطح به جلو و عقب حرکت می کند، ارتعاش آن کاهش و فشار موضعی هوا افزایش می یابد .
این تغییرات در فشار به صورت امواج صوتی به سرعت از مرکز به اطراف حرکت می کنند و سپس گسترش پیدا کرده و فضای اطراف شنونده را فرا می گیرند.
در این مقاله آموزشگاه موسیقی تهران با چگونگی تولید صدا در ویولن آشنا خواهید شد.
سیمی که آرشه را روی آن می کشند و یا با انگشت به آن زخمه می زنند اولین منبع ارتعاش در ویولن را تشکیل می دهد.
البته این کار به تنهایی توانایی تولید صدا را ندارد چرا که بخش سطحی سیم کوچک تر از آن است که بتواند هوا را به حرکت درآورد.
اما آن چه موجب تولید صدا می شود این است که بدنه ویولن به گونه ای طراحی شده است که به عنوان یک واسطه بین سیم و هوا عمل کند.
سیم مرتعش می تواند نیرویی را که از لحاظ زمانی متغیر است بر روی خرک تولید کرده و این کار سبب ارتعاش تمام بخش های بدنه ساز به همراه سیم می شود.
صدایی که از ویولن هنرجویان کلاس آموزش ویولن مرتعش می شود ناشی از ارتعاشات کوچکی است که در قسمت چوبی ساز ایجاد می شود.
صدا از طریق تشدیدی که در بدنه ای ویولن صورت می گیرد تقویت می شود.
همچنین وجود صفحات بزرگ و سبک ، به ساز این توانایی را می دهد تا امواج صوتی با برد قابل توجهی ایجاد کند که از این لحاظ بی شباهت به بخش مخروطی شکل بلندگوها نیستند.
نیروی جنبشی ایجاد شده در سیم ها را می توان با استفاده از مبدل نوسان ساز الکتریکی بر روی خرک اندازه گرفت.
منظور از نیروی مبدل آن نیرویی نیست که از سیم های غیر مرتعش به سمت پایین اعمال می شود بلکه ارتعاشات ریز و سریعی که سیم مرتعش در هنگام نوسان به جلو و عقب ایجاد می کند، عامل نیروی اصلی مورد محاسبه است.
نمودار نیروی ثبت شده به روش تحریک سیم بستگی دارد.
سیمی که آرشه روی آن کشیده شده است، همواره موجی “دندانه اره ای” ایجاد می کند.
ناشی از حرکت چرخه ای درگیر شونده ـ رها شونده ای است که توسط نیروی اصطکاکی موجود در میان آرشه و سیم ایجاد می شود.
این حرکت شامل زمانهایی است که در آن، آرشه و سیم همراه یکدیگر به آهستگی حرکت می کنند.
و نیز زمان هایی که در آن، سیم به سرعت در خلاف جهت آرشه می گریزد.
کلوفان اصطکاک لازم را برای این کار فراهم می کند و باید بر روی سیم و موی آرشه ـ هر دو ـ برای کارآیی کامل وجود داشته باشد.
برای یک سیم نوازنده کلاس موسیقی ، شرایط نواختن و شکل نیروی وارد بر خرک عملاً تفاوتی ایجاد نمی کند،
اما اصواتی که توسط سازهای مختلف با این سیم ها ایجاد می شوند یکسان نخواهند بود.
اگرچه بدنه ای ویولن به تمام حرکات هارمونیک سیم مرتعش پاسخ می دهد، این پاسخ یکسان نیست
و در صدای انعکاس یافته، بدنه ای ساز نسبت هارمونیک ها را به یکدیگر تغییر می دهد.
به این ترتیب ، بدنه ی ویولن صدا را رنگ آمیزی می کند.
پاسخ متفاوت، ناشی از انواع تشدید مکانیکی بدنه است.
به عبارت دیگر بدنه نیز همچون سیم دارای شکل های مختلفی از نوسان است؛
با این تفاوت که در این جا ارتعاشات در تمام بدنه منتشر می شوند و به علت پیچیدگی شکل و ساختمان آن، فرکانس های این نوسات، ارتباط های هارمونیک ندارند.
آرشه قطعاً و همیشه باید موازی با خرک باشد.
چوب آرشه کمی متمایل به طرف دماغه به طوری که این امکان را به موی آرشه بدهد که سراشیبی سیمها را بهتر طی کند.
در آرشه ی راست وقتی که آرشه به نیمه می رسد پشت دست باید با ساعد در یک خط قرار گیرد و مچ در همه حال کنترل چوب را به عهده دارد.
در نوک آرشه روی سیم لا آرنج باید بالاتر از مچ ودر یک خط با آن باشد و پشت دست کمی متمایل به طرف ساعد.
هرچه کمتر بهتر. هنگامی که آرشه می کشید مچ را تدریجا بالا بیاورید تا موازی بودن آرشه با خرک و موازی بودن موی آرشه با سیمها حفظ شود.
