دی ۲۲, ۱۴۰۰
تمبک یکی از سازهای کوبه ای ایرانی در بهترین آموزشگاه موسیقی محسوب میشود.
از نظر سازشناسی، این ساز پوستی جزء طبل های جامی شکل محسوب می شود .
همچنین یکی از جامع ترین سازهای کوبه ای پوستی موجود در جهان می باشد.
ساز کوبه ای، نخستین سازیست که بشر به آن دست پیدا کرده است و برای ترساندن حیوانات و یا اطلاع رسانی به یکدیگر از این ساز استفاده می کردند.
تنبک ها در گذشته به صورت ترکیبی از فلز و سفال و چوب ساخته شده بود؛ ولی انواع تنبک در حال حاضر فقط از چوب ساخته می شود.
تنبک در موسیقی ایرانی در حجم های مختلفی استفاده می شود .
ولی دو نوع آن به علت راحتی اجرا و صدا دهی بهتر، بیشتر مورد استفاده نوازندگان کلاس آموزش تنبک قرار می گیرد.
تنبک ارکستر، تنبکیست که برای همراهی با ارکستر باشد و تنبک تکنواز، تنبکیست که همراه با ساز باشد.
جنس تنبک از چوب درختان گردو، توت، افرا و چوب درختان جنگلی و سیاه است.
معمولاً این چوب باید حدود یک تا دو سال در سایه نگهداری شود و آن را در دیگ آب می جوشانند تا بعدها انحنا پیدا نکند و به مدت ۱۵ روز در پهن خشک نگه می دارند این عمل علاوه بر خشک کردن چوب، باعث افزایش مقاومت آن میشود.
ساختمان کلی تنبک چهار بخش شامل دوره، تنه، گلویی( نفیر) و دهانه کوچک یا کالیبر می باشد.
تنبک به طوری کلی از دو بخش تشکیلی شده است.
بدنه و پوست که هر کدام بسته به جنس و تعداد قطعات متفاوت هستند.
برای مثال خود بدنه می‌تواند به صورت یک سره درست شده باشد یا اینکه قسمت‌های تنه، پا و موارد دیگر آن از هم جدا بوده و به هم متصل شوند.
دقت داشته باشید که جنس بدنه و پوست به کار رفته در این ساز می‌تواند تغییری اساسی در نوع صدای آن ایجاد کرده و به همین دلیل است که بعضی افراد نوازنده یا اساتید استفاده از هر جنس سازی را مجاز نمی‌دانند.
تنبک بر اساس جنس پایه آن به انواع تنبک فلزی و چوبی تقسیم میشود.
در ایام گذشته از سفال نیز برای ساخت این ساز استفاده می‌شده است.
جالب است بدانید تنبک چوبی پس از آماده شدن باید مدتی را بدون استفاده و در شرایطی خاص باقی بماند تا بهترین نتیجه از صدای آن به دست آید.
به همین دلیل است که اساتید آموزشگاه موسیقی استفاده از تنبک فایبری را مجاز نمی‌دانند و هنرجویان را به انتخاب سازهای باکیفیت ارجاع می‌دهند.
در میان انواع جنس چوب نیز چوب گردو بهترین کیفیت را به دنبال خواهد داشت.
همچنین نوع پوست به کار رفته روی تنبک نیز متفاوت است.
بر این اساس این ساز به دو دسته پوست طبیعی مثل پوست شتر، بز یا گوساله یا پوست مصنوعی تقسیم میشود.
تعداد قطعات نیز تعیین کننده یک تکه یا چند تکه بودن ساز خواهد شد .
طبیعی است که هر چه تعداد قطعات کمتر باشد، قیمت ساز نیز بالاتر خواهد رفت.
ساده بودن بدنه یا داشتن طرح و نقش شاید تاثیر زیادی روی صدای تنبک نداشته باشد؛ اما روی ارزش آن تاثیرگذار است.
به همین دلیل است که یک تنبک خاتم کاری به عنوان یک تنبک حرفه ای و گرانقیمت در نظر گرفته میشود .
به هنرجویان مقدماتی توصیه می شود تا زمان پیشرفت لازم از گزینه های ساده و معمولی این ساز با قیمت های مناسب استفاده کنند.
تنبک یک تکه
این مدل تنبک امروزه کمتر در بین نوازندگان رواج داشته و کمتر ساخته میشود.
دلیل آن، همان‌طور که از نامش پیداست یک‌تکه بودن چوبی است که در ساخت ساز استفاده میشود.
پس از تبدیل چوب یک‌تکه به تنبک، پوست روی آن کشیده شده و ساز آماده استفاده است.
تنبک چند تکه
این نوع نیز مانند مدل یک تکه از چوب و پوست تشکیل شده است.
اما آن چه ساخت آن را آسان‌تر می‌کند، چند تکه بودن و استفاده از چند قطعه چوب برای درست کردن تنبک است.
تنبک فایبری
تنبک فایبری را می‌توان از انواع نسبتاً مدرن تنبک دانست.
ساخت این مدل به نسبت مدل های چوبی آسان تر بوده، اما کیفیت پایین تری دارد.
تنبک ترکه ای
این نوع تنبک که از قطعات چوبی بسیار یا به اصلاح ترکه های چوب تبدیل‌شده ساخت راحت تری به نسبت سایر مدل ها دارد و وزن آن نیز کم تر است.
