مهر ۱۴, ۱۴۰۳
ساز سه تار از سازهای زهی زخمه‌ای موجود در آموزشگاه موسیقی تهران است که آن را از خانواده تنبور می‌دانند .
این ساز در مقایسه، نزدیک‌ترین ساز به تار است و معمولا هنرجویان کلاس آموزش سه تار با نواختن تار هم آشنا هستند.
مواد اصلی ساخت این ساز چوب، فلز، زه و یا نخ‌های نایلونی است .
این ساز از قدیم تا به امروز تغییرات چشم‌گیری داشته است.
هر چه بیشتر از عوامل فرسودگی ساز سه تار بدانیم بهتر می توانیم از آن پیشگیری کنیم.
در نتیجه میتوان صدای خوب آنرا ماندگار و یا حتی بهتر کنیم.
اگر شرایط نگهداری از سه تار به خوبی رعایت نشود ، دچار مشکلاتی از قبیل خالی کردن زود به زود کوک و همچنین پوسیدن چوب صفحه و کاسه میشود.
نوازندگان این ساز را به صورت نشسته و افقی روی ران پای خود قرار می‌دهند .
و با یک دست دستان یا پرده‌ها می‌گیرند و با انگشت دست دیگر مضراب می‌زنند.
از نظر تاریخی استفاده از این ساز به دوران صفویه برمی‌گردد که تصاویر آن در دیوارنگاری‌ها و نگارگری‌های صفوی و قاجار دیده میشود.
سه تار از جمله سازهای بسیار زیبا و اصیل ایرانی است.
این ساز زیبا بسیار هم حساس است.
بر اثر اصابت مضراب سیمی به قسمتی که مضراب میزنید یعنی بخشی از روی صفحه ، سائیدگی ایجاد می شود.
سائیدگی به دلیل استفاده از مضراب می باشد .
چرا که ناخن آنقدر تیز نیست که بتواند صفحه را خراش دهد.
حتی المقدور سعی کنید که مضراب به صفحه نخورد.
اما در صورت خراشیدگی بهتر است ساز را خدمت یک استاد کلاس آموزش سه تار ببرید تا بوسیله سنباده و لاک الکل، ساز را ترمیم کند.
کرم چوب، بید پشه ها و به ویژه موریانه حشراتی هستند که از چوب به عنوان ماده ای مغذی استفاده میکنند.
زندگی اجتماعی این حشرات و حفر تونل های زیادی، به قطر تقریبی یک میلی متر، باعث نابودی چوب از درون می شوند.
این نوع حشرات اغلب به چوب گردو علاقه مندند و به سرعت در درون آن گسترش می یابند.
ولی چوب توت، بلوط و ماغون را کمتر مورد حمله قرار می دهند.
به همین دلیل دسته سه تار در مقایسه با صفحه و کاسه در معرض خطر بیشتری قرار دارد.
مشاهده اندکی گرد چوب در کیس یا محل نگهداری سه تار، می تواند دلیلی بر احتمال خوردگی چوب توسط حشرات باشد.
در این شرایط باید سوراخ تونل ها را با تزریق محلول حشره کش توسط سرنگ پر کرد.
عدم نگهداری سه تار در محیط گرم و نیز در نزدیکی نقاط آلوده و موریانه خورده، لاک و الکل کاری مرتب و هوا دهی منظم ساز و قرار دادن قرص برنج و نفتالین بی بو در یک کیسه کوچک نایلونی که از چند جهت سوراخ می شود .
گذاشتن آن در کیس، اقدامات مهمی در پیشگیری از حملات این حشرات به بدنه چوب سه تار می باشند.
قبل از اینکه شروع به نواختن ساز سه تار کنید، دست های خود را با آب و صابون شسته و خشک کنید.
وجود چربی، رطوبت و … انگشتان رنگ پرده ها را تغییر می دهد.
همچنین صدا دهی را مغشوش، فرسایش و پاره شدن پرده ها و آلوده شدن دسته ساز را سرعت می بخشد.
