معرفی ساز زهی کوبه ای رباب

سازهای زهی یا زه‌صداها آن رده‌ای از سازها در آموزشگاه موسیقی تهران هستند که در آن‌ها صدا از لرزش زه یا تار یا سیم به وجودمی‌آید.
معمولاً با زخمه زدن یا ضربه زدن یا کشیدن آرشه بر روی این زه‌ها صدای دلخواه از ساز درمی‌آید.
سازهای زهی را به صورت‌های مختلف بخش‌بندی نموده‌اند.
زه‌ صداها به دو دستهٔ زخمه‌ای و مرکب بخش می‌شوند.
در این مقاله به معرفی ساز رباب خواهیم پرداخت.

معرفی ساز رباب در بهترین آموزشگاه موسیقی شمال تهران

رباب از چهار قسمت تشکیل شده است.
یک کاسه ی بزرگ دو کاسه ی کوچک سه دسته چهار سر.
روی کاسه ی بزرگ که به شکل یک خربزه است، پوست کشیده می شود و خرک کوچکی از جنس استخوان در آن فرو می رود.
کاسه ی کوچک شکلی مثلثی دارد و تماما از چوب ساخته می شود.
دسته ی این ساز که در امتداد کاسه ی کوچک قرار دارد شش سیم را از روی خود عبور داده و سر ساز هم جعبه ای کمی مایل به عقب است که گوشی ها در آن جا خورده و سیم ها را نگاه می دارند.

در زاویه ی بالایی ساز یعنی در همان محلی که در هنگام نواختن در بالا قرار می گیرد، هفت گوشی قرار دارند که سیم های واخوان را به آنها گره می زنند.
این سیم ها قابل انگشت گذاری و حتی قابل ارتعاش بوسیله ی دست نیستند زیرا به صورت عمودی درون کاسه ها جای داده شده اند.
ارتعاش این سیم ها بوسیله ی هوای پیچیده شده در کاسه ها به هنگام نواختن و نیز ارتعاش پوست، صورت می پذیرد.
نوازنده با گوشی های بالای ساز این سیم ها را به نت های دلخواهش کوک می کند.
این گوشی ها همچنین شکل متفاوتی به ساز می دهند.
مثلا چیزی شبیه به طرح یک اژدها که ای نیم رخ به آن می نگریم.
اژدهایی که با سر و گردنی صاف مشغول پرواز است.

در کلاس آموزش کمانچه میاموزیم که در نقطه ی مقابل همین محل یعنی در زیر ساز یک حفره ی گرد ایجاد شده که صدای رباب از آن ناحیه خارج و به گوش می رسد.
شش سیم این ساز اغلب، جفت جفت، هم صدا، کوک می شوند و کوک آنها از قرار زیر است.
C A C یا D یعنی سیم اخر یا همان سیم بم ممکن است D نیز کوک شود.
باید برای رباب التو روی کلیدC نت نویسی شود.
وسعت صدای رباب التو از نت C زیر نت اضافه ی اول در زیر حامل تا نت A روی نت پنجم است.
رباب را با زخمه می نوازند. زخمه ی رباب بمانند عود از پر مرغان یا پلاستیک است.

ابتدا پای راست را روی پان چپ ا نداخته و بعد قسمت اتصال دسته به کاسه ی مثلثی را روی زانو می گذارند.
سپس ساعد دست راست را بر روی کاسه ی بزرگ انداخته و زخمه را در میان انگشتان آن نگه می دارندو با دست چپ دستان های ساز را می گیرند.
رباب ساز زیبا و پر قابلیتی است و باید به زودی در ارکستر موسیقی ما جای گیرد.