سازهای موسیقی که در آموزشگاه موسیقی تهران گشتاسب تدریس می شوند بسیار گسترده و متنوع هستند.
بعضی از آن ها سازهای بومی یا محلی بوده و تنها در یک منطقه نواخته می‌شوند .
اما برخی نیز مانند پیانو یا هارمونیکا در سراسر دنیا پر طرفدار هستند.
یکی از این مسائل مهم که در این مقاله قصد داریم در مورد آن صحبت کنیم نواختن هارمونیکا است اما پیش از آن با این ساز مقداری آشنا شویم.
ساز دهنی یا هارمونیکا از جمله سازهای بادی طبقه بندی می شود که اندازه آن آن نسبت به سایر سازهای هم خانواده خودش بسیار کوچک تر می باشد.
به طور کلی اندازه این ساز به اندازه دو دست یک فرد بالغ است و برای نواختن آن باید بر روی لب قرار بگیرد.
صدایی که از نواختن سازدهنی یا هارمونیکا حاصل می شود به خاطر ارتعاش یک زبانه از جنس فلز داخل این ساز است که تنها یک سر آن به بدنه ساز متصل شده و انتهای دیگرش می تواند آزادانه حرکت کند.
این زبانه بر اثر عبور جریان هوا به ارتعاش در آمده و صدا ایجاد می کند.
جالب است بدانید که اولین بار این ساز در اوایل قرن نوزدهم در کشور آلمان ساخته شد و پس از آن به سراسر دنیا منتقل شد.
از جمله مزیت های خاص و ویژه این ساز که در محبوبیت آن بی تاثیر نبوده است این است که هنرجوی کلاس آموزش هارمونیکا به راحتی می تواند آن را با خود به هرجایی حمل کند.
و هر زمان که قصد نواختن آن را نداشت می تواند آن را در یک قاب به اندازه قاب عینک گذشته و در کیف یا جیب خود قرار دهد.
از دیگر مزایای این ساز این است که برای هر گروه سنتی مناسب است به صورتی که نمونه‌های کوچک و پلاستیکی آن با قیمت بسیار پایین را می توان برای کودکان تهیه کرد تا علاقه آن ها به موسیقی را افزایش داد.
اما سازهای حرفه ای تر از جنس استیل، طلا، نقره یا برنز تهیه می شوند و طرح و مدل های زیباتر و متنوع تری نیز دارند.
به طوری که حتی روی بدنه برخی از آن ها کنده کاری یا نوشته ای نیز حک شده است.
هارمونیکا انواع مختلفی دارد که مهم ترین آن ها عبارتند از :
- سازدهنی ترمولو و اکتاو
- سازدهنی دیاتونیک
- سازدهنی کروماتیک
- سازدهنی بیس و کورد
برای نواختن این ساز باید هنرجوی کلاس موسیقی در ابتدا نت‌های موسیقی یاد بگیرد و پس از آن روش درست نواختن را بیاموزد.
به کمک سازدهنی می توان انواع موسیقی های گوش نواز و دل نشین را به راحتی نواخت .
نکات پایه ای نواختن هارمونیکا
از جمله مواردی مهمی که هنرجوی کلاس آموزش سازدهنی باید به آن توجه ویژه داشته باشد این است که بتواند در نواختن هماهنگی ایجاد کند .
این کار تنها از طریق داشتن آشنایی کافی با تکنیک ها و طرز صحیح در دست گرفتن این ساز میسر می شود.
در غیر این صورت هنرجوی آموزشگاه موسیقی ممکن است در نواختن ساز با مشکل مواجه شود .
پس لازم است قبل از هر چیز نحوه گرفتن صحیح به دست گرفتن ساز را فرا بگیرد.
در مورد انواع دیاتونیک سازدهنی هنرجو باید در ابتدا بدنه ساز را در دست چپ و در بین انگشتان شست و اشاره نگه داشته و سپس سه انگشت وسطی دست را به شکلی قرار دهد تا یک فضای کوچک برای جابه جایی ساز وجود داشته باشد.
در مرجله بعد به کمک دست راست ساز دهنی را محکم گرفته و انگشتان دست راست را را به هم می چسباند تا فضایی کانند یک کاسه تنگ و کوچک بر روی ساز ایجاد شود.
اما در مورد ساز دهنی ترمولو هنرجوی کلاس آموزش سازدهنی باید ابتدا ساز را در مرکز کف دست چپ قرار داده و بعد با قرار دادن انگشت شست و اشاره و سه انگشت دیگر ، بصورت خمیده ، ساز را داخل دستانش نگه دارد .
به این صورت یک فضای بزرگ جهت نواختن ساز ایجاد می شود .
همچنین جهت حفظ تعادل ساز که به بهتر نواختن می انجامد می تواند گوشه سازدهنی را به وسیله دست راست خود نگه دارد .
دست ها باید به گونه ای روی ساز قرار بگیرند که نوک انگشتان هر دو دست یکدیگر را لمس کنند یعنی باید کف دست راست بر روی دست چپ قرار بگیرد.
این کار به اندازه ای در نواختن شما تاثیر گذار است که بعضی از اساتید کلاس موسیقی پیشنهاد می کنند که هنرجو برای هم پوشانی بهتر انگشتان هر دو دست را از لا به لای هم عبور دهد .
البته در ابتدا ممکن است این کار موجب مختل شدن حرکت و نواختن ساز دهنی شود در نتیجه به تمرین زیاد نیاز دارد .
اما در مورد شیوه گرفتن صحیح در دست گرفتن ساز دهنی کروماتیک چند روش وجود دارد .
یکی روشی است که معمولا نیز توسط نوازندگان سبک بلوز مورد استفاده قرار می گیرد که همان روش در دست گرفتن سازدهنی دیاتونیک است.
اما یک تفاوت دارد و آن ها این که در نواختن ساز دهنی کروماتیک برای استفاده از دکمه اسلاید باید از انگشت شست استفاده می شود.
در روش دیگر به این صورت است که هنرجوی کلاس موسیقی در ابتدا ساز را در وسط کف دست چپ قرار داده و سپس آن را با کمک انگشت شست و اشاره و دیگر انگشتان آن را محکم در دستانش نگه می دارد .
آن چه در این روش از اهمیت بالایی برخوردار است این نکته است که دست راست باید در امتداد مچ و در زیر سازدهنی قرار گرفته و همه انگشتان در زیر و انگشت اشاره در کنار سازدهنی نگه داشته شود.
در صورت انجام دادن این کار بطور صحیح ، نوازنده به راحتی قادر خواهد بود توسط انگشت اشاره ، دکمه اسلاید را متناسب با نت مورد نظرش تغییر دهد.
