اصلاح پرده سالیان درازیست در موسیقی ایرانی مورد استفاده قرار می گیرد.
در این بحث از وبلاگ کلاس آموزش سه تار به انواع پرده سه تار خواهیم پرداخت.
معرفی انواع پرده سه تار و تار در آموزشگاه موسیقی تهران
پرده معمولی از جنس روده گوسفند
پرده های معمولی که روی تار و سه تار بسته می شوند، روده گوسفند هستند.
این پرده ها نسبت به پرده ها یی که در ادامه ذکر خواهد شد زبرتر و کم دوامتر هستند
ولی در جابجایی ها روی نتهایی که متغییر است، نرمتر و لغزنده تر است.
این پرده ها بطور میانگین حدود یکسال تا یکسال و نیم در دست یک نوازنده متوسط کارایی دارد و پس از آن یکی پس از دیگری باز می شود.
رطوبت هوا مخصوصا” در تابستان که کولرهای آبی در منازل ایران استفاده می شود ضربه زیادی به ساز و مخصوصا” به پرده ساز می زند.
گاهی در تابستان پس از باز کردن جعبه ساز متوجه شوید.
چند پرده پاره شده، برای جلوگیری از این اتفاق بسته های رطوبت گیر را در جعبه ساز بگذارید تا محیط نگهداری ساز مرطوب نباشد.
همانطور که در بالا ذکر شد، استیل دست چپ نوازنده و میزان اصطکاک آن با پرده در طول عمر پرده نقش مهمی دارد.
نوازنده باید سعی کند تا حد امکان کمترین تماس را با پرده داشته باشد، این هم به سرعت در حرکت افقی دست روی دسته کمک می کند هم از ساییدگی پرده می کاهد.
پرده های معمولی بخاطر قیمت پائین و سهولت در بستن روی ساز، بیشترین آمار فروش را از آن خود کرده است.
پرده کات کوت
نوع دیگری از پرده که بعد از روده گوسفند زیاد مورد استفاده قرار می گیرد “کات کوت” یا “کت کوت” است.
این پرده که استفاده اصلی آن در پزشکی است، از روده گربه یا خرگوش تهیه می شود.
کت کوت بخاطر مقاومت زیاد و سیقلی بودن سطح آن مورد توجه اکثر نوازندگان حرفه ای تار و سه تار است.
کت کوت بطور متوسط تا دوبرابر عمر پرده های گوسفندی پایداری می کند.
از دیگر محاسن کت کوت سهولت در تغییر جای آن روی دسته هنگام استفاده از نتهای متغییر است.
انواع دیگر پرده مانند پرده های ثابت فلزی و پرده های پلاستیکی یا نایلونی فاقد این خاصیت است.
پرده های نایلونی به قدری محکم روی دسته می چسبد که امکان تغییر جای آن دشوار است.
این پرده بخاطر دوام بسیار زیاد در پایین دسته میتواند بسته شود، این قسمت دسته به دلیل نزدیک بودن فواصل همواره پرده هایی ثابت دارد .
پرده دیگری که چند سالی است بصورت آزمایشی در آموزشگاه موسیقی تهران روی ساز سه تار قرار می گیرد نوعی پرده فلزیست که برای جابجایی هنگام تغییر برای آن ریلی دو طرف دسته ساز قرار گرفته که این پرده به سمت بالا و پائین دسته حرکت می کند.
پرده پلاستیکی(در بیخ دسته تار)
این طرح پیش از این روی سازهای زهی هندی هم بکار رفته بود ولی سیم تار و سه تار فلزی و بسیار نازک است
و برخورد آن با پرده های فلزی خود تولید صدا می کند، نیز تیزی صدای پرده های فلزی باعث شده نوازندگان استقبال شایانی از این پرده ها نداشته باشند.
گذشته از این وجود پرده روی ریل موجب شده پشت دسته کاملا” خالی باشد و نوازنده سه تار که با لمس دسته نتها را تشخیص می دهد برای پیدا کردن نتها به زحمت افتد!
از محاسن دیگر این نوع پرده سه تارها آزمایش دو پرده ای بود که با اصرار به اینکه طنین لازم را ندارد کمتر روی تار بسته نمی شد.
به عقیده اساتید کلاس آموزش سه تار اضافه شدن این چهار پرده میتواند تار و سه تار را سه اکتاو کامل کند و هیچ ضرری ندارد و تفاوت طنین نتهای اضافه شده هم اختلاف زیادی با سل و لابمل ته دسته ندارد.
بهتر است تا حدی که ساز توانایی دارد از آن بهره ببریم.
سه تارهای پرده فلزی پرده های قسمت اضافه شده را بخاطر تمام شدن دسته روی صفحه سه تار می چسبانند که در تار این مشکل با زیاد کردن طول استخوان تا روی پوست حل شده است.