آشنایی با ساز تار

در مقاله ای که در سایت بهترین آموزشگاه موسیقی تهران با عنوان سازهای زهی کوبه ای ایرانی (دوتار) منتشر شد با خصوصیات ساز دوتار آشنا شدیم.
در این مقاله درمورد ساز تار بیشتر میخوانیم.
تار یکی از پر قابلیت ترین، خوش صدا ترین و مستعمل ترین ساز های ایران است و صدای یار مطلوب و جذابی دارد.
تار میتواند با کمترین محدودیت تمام فواصل موسیقی شرق و غرب را اجرا نماید.
این ساز منحصر به ایران نبوده و در آذربایجان هم کاربرد دارد. تار آذربایجان بسیار خوش صدا بوده و از خیلی جهات به تار ایران میماند.
نت های تار ایران را بر روی کلید G مینویسند و گستره ی صوتی آن هدود دو و نیم اکتاو است.

بررسی خصوصیات ساز تار در کلاس آموزش تار

این ساز از یک کاسه ی دو تکه ساخته شده که جنس آن از چوب گردو است.
روی هر دو کاسه پوست کشیده شده است.
یکی از این دو کاسه از دیگری کوچکتراست و به ان نقاره می گویند.
خرکی از جنس استخوان در پوست کاسه ی بزرگ تر فرو رفته و کار بالا نگاه داشتن شش سیم ساز را که دو به دو و به صورت هم صدا کوک می شوند برعهده دارد.

این سیم ها به ترتیب G C C کوک می شوند و فقط دو سیم آخر تار که C صدا می دهند به فاصله ی یک اکتاو از هم کوک میشوند.
وسعت صدای تار از نت C روی خط چهارم اضافه در زیر حامل تا نت Aروی خط اضافه ی اول در بالای حامل است.
دسته ای حاوی ۲۸ دستان از جنس روده ی حیوانات که با نخ جراحی تابیده شده در امتداد کاسه قرار دارد که روی آن را با استخوان روکش میکنند.
در قسمت انتهای ساز و در امتداد دسته، جعبه ای قرار دارد سیم ها که از انتهای کاسه ی بزرگ تا جعبه امتداد یافته اند، از داخل آن به شش گوشی پیچیده می شوند.
سر گرد و پهن این شش گوشی به منظور کوک کردن سیم ها، بیرون از جعبه قرار دارد.
مرسوم است که اگر روی چوب پشت این ساز چهار گره وجود داشته باشد این ساز بسیار مرغوب بوده و اصطلاحا به آن چهار گل می گویند.
تاررا با زخمه می نوازند هر چه مضراب نزدیک تر به خرک به سیم ها برخورد کند، صدای تار قوی تر و با صلابت بیشتری تولید می شود.

شیوه ی نواختن ساز تار در بهترین آموزشگاه موسیقی شمال تهران

این ساز را در ایران به این شکل مینوازند: ابتدا پای راست را روی پای چپ می اندازند .
سپس تار را روی پای راست گذاشته و با دست چپ دسته ی آن را می گیرند و با دست راست زخمه را در یک شیوه ی آموزشی ساز را به شکل اوریب روی پا میگذارند .
یعنی دست چپ را که نت ها را با آن می گیرند کمی از دست راست بالا تر نگاه می دارن اما در شیوه ای دیگر هر دو دست با هم موازند و ساز به صورت صاف روی پا گذارده می شود.

بیشتر تکنیک های این ساز با مضراب ایجاد می شود و از مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد.

شلال: که با حرکت چهار تایی مضراب به صورت راست چپ راست چپ بوجود می آید.

دراب: که با حرکت سه تایی مضراب به صورت راست چپ راست بوجود می آید.

ریز: که با ضربات متوالی مضراب ایجاد می شود.

تک ریز: که با یک ضربه ی جدا افتاده از ابتدای ریز بوجود می آید.

کندن: که با گذاردن انگشت اول بر روی نت، سپس به پایین کشاندن همان سیم با انگشت سه یا چهار، بعد زدن زخمه به سیم و در نهایت رها کردن سیم گرفته شده به وسیله ی انگشت سه یا چهار ایجاد می شود.

اشاره: که با گرفتن نتی با یکی از انگشت ها، زدن تک ضربه ای با مضراب و بعد گذاردن و برداشتن متوالی انگشت بعدی روی نت بعدی یا انگشت قبلی روی نت قبلی به وجود می آید.

تریل: که مشابه همان اشاره بوده با این تفاوت که مضراب به جای یک ضربه بر روی نت اول، با هر نت نت جدید یک ضربه میزند.

بند: که با زخمه زدن بر روی سیم ها و سرانیدن آنها به سمت بالا یا پایین ایجاد می شود.
با این عمل نت تولید شده به میزان دلخواه به سمت بالا سریده می شود.
بند از جمله تکنیک هایی است که با پنجه ایجاد می شود.