انتخاب سه تار با کیفیت از مهمترین دغدغه های هنرجویان آموزشگاه موسیقی تهران است.
خصوصا اینکه این امر وابستگی مستقیمی به جیب نوازنده دارد.
تمامی سازها از نظر کیفیت دارای دسته بندی مشخصی بر این اساس هستند:
گروهی از سازها برای تمرین نوازندگان تازه کار ساخته شده اند که اصطلاحا به آنها ساز مشقی گقته میشود.
گروهی دیگر از سازها معمولی هستند و برای استفاده عادی به کار میروند.
برخی سازها هم به دلیل کیفیت بالای صدایشان سازهای کنسرتی و استودیویی هستند.
این تقسیم بندی در تمام جهان معمول است و اکثر سازندگان سازهای خودشان را بر این اساس معرفی و قیمت گذاری میکنند.
ممکن است یک سازنده مشخص فقط کیفیت مشخصی را تولید کند.
پس ابتدا باید مشخص کنید که قصد خرید ساز به چه هدفی را دارید.
مشخصات مهم انتخاب سه تار با کیفیت
توجه نمایید دسته سه تار که قصد خرید آن را دارید سنگین و ضخیم نباشد.
در صورتی که چوب مورد استفاده برای ساختن ساز سالخوردگی کافی را نداشته باشد دسته ساز ممکن است پس از مدتی خم بشود یا در اصطلاح نوازندگان تاب بردارد.
بر این اساس سازندگان غیر حرفه ایی دسته سازهای خود را کلفت در نظر میگیرند تا به مرور زمان تاب برندارد.
شایان ذکر است با توجه به ضخامت سر انگشتهای خود در انتخاب سه تار دسته ساز را طوری انتخاب نمایید که در آینده به ساز زدن شما ضربه ایی وارد نکند.
دسته بسیار باریک برای اشخاصی که انگشتهای تپلی دارند مناسب نیست.
برای اینکه تاب داشتن دسته تار یا سه تار را در زمان خرید چک کنید باید از این روش استفاده کنید.
سیم کوک شده ساز از خرک تا شیطانک مسیر مستقیمی را طی میکند.
ساز را به طور عمود نسبت به صورت خود نگه دارید.
نباید فاصله عرضی سیم اول و آخر در هیچ نقطه ایی با دسته تغییر کند.
سپس ساز را برعکس کنید و از سمت گوشی ها به ساز نگاه کنید و این امر را مجددا چک کنید.
سطح خود دسته نیز نباید موج داشته باشد که این امر نیز با نگاه کردن از زاویه هایی که ذکر شد تشخیص داده میشود.
کلا برای اینکه بدانید برای ساخت دسته از چوب خوب و خشکی استفاده شده است یا نه کافی است مضرابی به ساز بزنید و پس از آن انتهای دسته را به سمت خود بکشید.
اگر در فرکانس صدا تغییری به وجود آمد بیانگر آن است که به دلیل خشک نبودن چوب دسته طول سیم تغییر یافته است.
برای اینکه در انتخاب سه تار حرفه ای تر عمل کنید میتوانید مقاله بهترین ویژگی ها برای خرید سه تار را نیز بخوانید.
بسیاری از سازندگان برای اینکه ساز خوش صداتری بسازند اقدام به نازک کردن صفحه سه تار میکنند.
این کار ممکن است برای مدتی به بهبود صدای ساز کمک کند اما با مرور زمان صفحه به سمت داخل فرو میرود و حتی امکان دارد خود به خود ترک بردارد.
برای چک کردن این امر میتوانید به سوراخ های روی صفحه نگاه کنید و ببینید که ضخامت صفحه در نقطه ایی که سوراخ شده است چقدر است.
برخی برای اینکه شما نتوانید از این طریق متوجه ضخامت صفحه شوید ضخامت صفحه در محل شیارها را زیادتر از ضخامت صفحه در زیر خرک در نظر میگیرند.
کافیست خیلی کم به صفحه فشار بیاورید . دقت کنید که میزان فشار خیلی کم باشد چرا که صفحه زود میشکند.
اگر صفحه کمی فرو رفت نشان میدهد که صفحه ساز نازک است و قصد داشته اند شما را فریب دهند.
بافت چوب صفحه و کاسه باید مشخص و ترجیحا متقارن باشد.
صدایی که یک ساز دارد را میتوان با تنظیم خرک، تنظیم شیطانک و سیم گیر تا اندازه زیادی تغییر داد.
بر این اساس سازی که ساختمان خوبی داشته باشد از سازی که خوش صداست بهتر است.
رنگ ساز نباید خیلی ضخیم باشد و ساز باید برق لاک و الکل داشته باشد نه رنگهای شیمیایی.
یکی از اصولی ترین خصوصیاتی که باید سه تار داشته باشد کیفیت آکوستیکی خود ساز است.
یعنی اینکه تا چه اندازه میتواند صدای حاصل از سیمهای ساز را تشدید کند.
طنین و ماندگاری صدا در ساز یکی از نتایج کیفیت خوب آکوستیکی صدای ساز است.
اما طنین یک ساز با اجزا بدی مثل خرک نامناسب ممکن است تغییر کند.
برای بررسی این امر باید به نقاط متقارنی از کاسه ساز ضربه بزنید و صدای حاصله را با هم مقایسه کنید.
با این کار میتوانید ضخامت متفاوت نقاط متقارن را که برای ساز بد است متوجه شوید و همچنین میتوانید حس کنید که تمام ساز چقدر به ضربه شما حساسیت نشان میدهد.
اما توصیه های کلی من برای خرید سه تار این است.
اجازه دهید استاد کلاس آموزش سه تار که به او اعتماد دارید برای شما ساز تهیه کند.
اگر قصد خرید سازی گران قیمت را دارید حتما با استاد خود مشورت کنید و یا از یک متخصص تقاضا کنید شما را برای خرید ساز همراهی کنید.