آشنایی با موسیقی ایرانی (دستگاه شور)

بحث دستگاه های ایرانی: شاید اولین چالش در برخورد با کلمه دستگاه،وجه تسمیه ی ان باشد.دستگاه، یعنی محل گذاشتن

شاید اولین چالش در برخورد با کلمه دستگاه،وجه تسمیه ی ان باشد.
دستگاه از نظر لغوی یعنی محل گذاشتن دست .
اما از نظر موسیقیایی، چون محل گذاشتن انگشتان در هر دستگاه موسیقی ایرانی با دستگاه دیگر تفاوت داشته،
و به اصطلاح هر بخش از موسیقی ایرانی رو دستگاه یعنی محل های بخصوص گذاشتن دست روی دسته ساز نام گذاری کردند.
اگر موسیقی ایران را یک کشور فرض کنیم، دستگاه را به استان، نغمه را شهر و گوشه را به خانه می توان تعبیر کرد.
برای هر هنرجوی کلاس آموزش خوانندگی در بهترین آموزشگاه موسیقی ضروری است که با انواع دستگاه های موسیقی ایرانی آشنایی داشته باشد.
در این مقاله دستگاه شور برای شما شرح داده شده است.

موسیقی ایرانی شامل هفت دستگاه و پنج آواز می باشد

دستگاه های موسیقی ایرانی

• 1-شور
• 2-ماهور
• 3- سه گاه
• 4-چهارگاه
• 5-راست پنجگاه
• 6-همایون
• 7-نوا

آوازهای موسیقی ایرانی

• 1-دشتی
• 2-بیات ترک
• 3-افشاری
• 4- بیات اصفهان
• 5-ابوعطا

بررسی دستگاه شور در کلاس آموزش خوانندگی

 

حال، اگر بخواهیم بگویم که کدام آواز ها متعلق به کدام دستگاه ها هستند ترتیب به این صورت می باشد:

1- شور : آواز افشاری، بیات ترک، ابوعطا، دشتی
2- همایون: بیات اصفهان

همانطور که می بینید، شور ام المقام یعنی مادر آواز ها هم خوانده شده،
چون قسمت عمده ای از موسیقی ایرانی در دستگاه شور نمود پیدا می کند و به عکس، دستگاه نوا مهجور ترین دستگاه ایرانی هست،

دستگاه شور شور عجیبی دارد.
ساده و صمیمی و بی تکلف است .
اغلب اولین دستگاهی ست که می آموزند ، از این روی بسیار خاطره انگیز است .
شور ؛ ابتدای راه هست و آغاز دلدادگی !
تقلا و تلاشی است برای در کنار یار بودن .
از غم و اندوه و نفرت گرفته تا شادی و عشق و سرور را در خود جای داده .
آری ، شور سرشار از پارادوکس ها و چند گانگی هاست !
و چون نام شورانگیزش عالی ترین و ژرف ترین احساسات و عواطف را بیان می کند و هرگز خود را در حصار یک حس و کلام نمی بیند .
و چون تازه دلدادگان ، در مناظرات و سوال و جواب ها ، شیدایی و شیوایی خود را دارد که شاید یکی از برجسته ترین ویژگی هایش باشد

اغلب نغمات طوایف و ایلات و عشایر در زمینه این دستگاه است.
آواز شور از جذبه و لطف خاصی برخوردار است که بسیار شاعرانه و دلفریب است.
آواز شور ریشه عمیقی در فرهنگ ایرانی دارد که بیانگر تصوف و عرفان ایرانی است.

در مقاله قبل درباره دستگاه همایون صحبت کردیم.

• آواز یا نغمه ابوعطا: ابوعطا آوازی است که بین عامه مردم رواج فراوان دارد و از لطافت و زیبایی خاصی برخوردار است.
• آواز یا نغمه بیات ترک:
  این آواز حالت یکنواختی دارد. آواز بیات ترک علیرغم نامش صددرصد ایرانی است; بیات ترک را پیش از این بیات زند می خوانده اند.
• آواز یا نغمه افشاری:
  افشاری، آواز متاثر کننده و دردناک است که سخن از درد و اندوه درونی دارد.
• آواز یا نغمه دشتی:
  دشتی از زیباترین متعلقات مقام شور به حساب می آید که آن را آواز چوپانی نامیده اند.
  این آواز با آن که غم انگیز و دردناک است; درعین حال بسیار لطیف و ظریف است.
  احتمالا اصل این نوع آواز متعلق به چوپان ناحیه دشتستان واقع در استان فارس می باشد.
  امروزه این آواز وسعت بیشتری یافته و در شمال ایران با تغییر شکل مختصری به نغمه گیلکی تغییر یافته است. این آواز بین مردم گیلان رواج فراوانی دارد.