همانطور که همه هنرجویان کلاس سه تار در شمال تهران می دانند صدای خارج شده از سه تار در نتیجه ی برخورد ناخن یا مضراب با سیم های ساز است.
ارتعاش سیم های سه تار باعث ایجاد یک موج صوتی میشود .
اما این موج صوتی خود به تنهایی آنقدر ضعیف است که به زحمت به گوش شنونده می‌رسد.
پس این صدا نیاز به یک تقویت کننده دارد و این تقویت کننده کاسه سه تار است.
پس اندازه کاسه سه تار می تواند تاثیر زیادی در صدای منتشر شده از آن داشته باشد.
کاسه سه تار یک حفره تو خالی می باشد که ظاهری شبیه نیم دایره دارد .
زمانی که هنرجوی کلاس موسیقی سیم ها را به ارتعاش در می آورد موج حاصل از این ارتعاش وارد حفره کاسه می شود.
سپس این موج بعد از بازتاب های پیاپی به شکل یک صدای زیبا و تقویت شده به گوش شنونده می رسد.
پس تا این جا متوجه شدیم که نقش کاسه تقویت امواج صوتی است.
به طور سنتی سه الگو برای ساخت کاسه سه تار وجود دارد که در این الگوها اندازه کاسه ها با یکدیگر متفاوت هستند.
بر همین اساس انواع سه تار شامل مدل های زیر اند:
سه تار کاسه کوچک
سه تار کوسه متوسط
سه تار کاسه بزرگ
تفاوت اندازه کاسه سه تار
قابل انتظار است که هرچه کاسه سه تار بزرگ تر باشد فرکانس موج صوتی کم تر شده و در نتیجه صدای حاصل بیش تر به سمت بم شدن خواهد رفت.
به همین علت است که معمولا در کنسرت های آموزشگاه موسیقی از سازهای کاسه بزرگ ودر کلاس آموزش سه تار از سازهای کوچک تراستفاده می شود.
اگر یک سه تار کاسه بزرگ در کنار یک سه تار کاسه کوچک قرار بگیرد تفاوت زیادی بین آن دو مشاهده نمی شود .
به همین علت تقریبا همه هنرجویان بدون اینکه اختلاف بین این دو را تشخیص بدهند یکی را به صورت اتفاقی انتخاب می کنند.
اگر انواع سه تار را اندازه گیری کنید می توانید متوجه شوید که ساز شما کاسه کوچک یا کاسه بزرگ یا متوسط است.
کاسه کوچک قطر دهانه بین ۱۴ تا ۱۴.۵سانتی متر دارد و کاسه متوسط قطر دهانه بین ۱۵ تا ۱۵.۵ داشته و کاسه بزرگ قطر دهانه ای بین ۱۶ تا ۱۶.۵ سانتی متر را دارا می باشد.
تفاوت دیگر سه تار کاسه بزرگ و کوچک صداهی آن ها است.
همان طور که قبلا به آن اشاره کردیم، هر مقدار کاسه سه تار بزرگ تر باشد صدای بم تری تولید می کند.
در نتیجه می توان گفت که صدای سه تار کاسه کوچک به شکل صدای ریز و ظریف است و مناسب آن دسته هنرجویان کلاس آموزش سه تار است که به صدای زنبوری و کم حجم ساز علاقه بیش تری دارند.
اما صدای سه تار در الگوهای کاسه متوسط و بزرگ، کمی حالت بم تر دارد حجم صدا نیز بیشتر است.
تفاوت سه تار کاسه بزرگ و کاسه کوچک در نوازندگی آن ها نیز مشهود است.
تمرین کردن و مشق کردن با سازهای کاسه بزرگ دشوارتر است.
زیرا به دلیل فرم کاسه سه تار وقتی دهانه آن بازتر می شود زاویه شکست مچ نیز بیشتر میشود.
همچنین معمولا در سازهای کاسه بزرگ صدای بلند آن و طنین بیشتر بعد از یک ساعت تمرین گوش را خسته می کند.
از طرفی سازهای کاسه کوچک صدای کم حجم تر و کمی زیر تر دارند و دست گرفتن آنها نسبت به سازهای کاسه بزرگ نیز خیلی راحت تر می باشد.