خطوط حامل و کلیدها از ابتدایی ترین تعاریف در تئوری موسیقی در کلاس مبانی علمی موسیقی هستند که سایر تعاریف و اصول اصلی بر پایه ی آنها بنا نهاده شده اند.
ما بارها در مطالب مختلف آموزشگاه موسیقی گشتاسب عنوان کرده ایم همانطور که ما بدون یادگیری خواندن و نوشتن می توانیم صحبت کنیم ,
بدون دانستن تئوری موسیقی نیز می توانیم بخوانیم و آموزش های خوانندگی ما نیازی به دانستن تئوری موسیقی ندارد
اما با این حال آشنایی با مبانی و اصول اولیه موسیقی چندان خالی از لطف نسیت.
قبل از هر گونه توضیحی درباره خطوط حامل بهتر است با الفبای موسیقی آشنا شویم.
حروف الفبای موسیقی کلا از هفت حرف تشکیل شده است که به آنها نت می گویند و در عکس زیر آنها را مشاهده می نمایید
تئوری موسیقی در آموزشگاه موسیقی تهران
خطوط حامل پنج خط موازی هستند که نت ها بروی آنها و یا ما بین آنها قرار می گیرند.
شمارش خطوط از پایین به بالا انجام می شود.
هر یک از این خطوط و یا بین خطوط جای یکی از حروف الفبای موسیقی را نشان می دهد ، البته بسته به کلید قطعه موسیقی می توانند متغیر باشند.
این خطوط میزان زیر یا بم (فرکانس) بودن هر نت را مشخص می کنند ،
بدین صورت که نت ها هر چه به خطوط بالایی نزدیکتر باشند صدای آنها زیرتر می شود و بر عکس.
ت ها دقیقا باید روی یک خط یا بین دو خط قرار داشته باشند.
همان طور که مشاهده می فرمایید این 5 خط برای نشان دادن همه فرکانس های نت ها بسیار کم هستند .
لذا با اضافه کردن نیم خط می توانیم نت های زیر تر و یا بم تر را نشان دهیم ، تعداد نیم خط ها محدویت خاصی ندارد .
ولی توجه داشته باشید استفاده از نیم خط ها برای نشان دادن نت های خیلی بم و یا خیلی زیر می تواند خواندن قطعه را برای نوازنده و یا خواننده بسیار مشکل کند ، لذا برای حل این مشکل باید از کلیدهای مختلف استفاده کرد.
کلیدها (Clef):
کلید یک سمبل موسیقایی می باشد که میزان زیر یا بم بودن نت ها و اسم خطوط حامل را مشخص می کند و سه نوع کلید اصلی در موسیقی داریم:
کلید سل (G) :
این کلید معولا روی خط دوم حامل قرار دارد و مشهورترین کلید موسیقی است و برای بسیاری از سازها مثل ویولن ،گیتار و فلوت و … با این کلید نت نویسی می شود.
این کلید اسم خود را به خط دوم حامل می دهد و سپس بقیه خطوط حامل به ترتیب حروف الفبای موسیقی نام گذاری می شوند.
کلید سل به ندرت روی خط یک نیز قرار می گیرد.
کلید فا (F) :
این کلید معمولا برای صداهای بم استفاده می شود و روی خط چهارم حامل قرار می گیرد.
این کلید ممکن است روی خط سوم و یا به ندرت روی خط پنجم نیز دیده شود.
کلید دو (C) :
این کلید می تواند روی خط یک (سوپرانو) ،دو (مزو سوپرانو) ،سه (آلتو) و چهار (تنور) قرار بگیرد. نت مورد اشاره این کلید C4 است.
همه ی کلید ها در یک قاب :
هنرجویان بهترین آموزشگاه موسیقی توجه داشته باشند که در موسیقی حال حاضر فقط از کلید G خط دو ، F خط چهار و کلید C خط سوم و چهارم استفاده می شود و سایر کلیدها صرفا جنبه تئوری دارند و یا خیلی به ندرت استفاده می شوند.