کوک کردن ساز سه تار از اهمیت بسیاری برخوردار است.
نوازندگان و هنرجویان کلاس آموزش سه تار در بهترین آموزشگاه موسیقی تهران قبل از هر کاری برای بهتر نواختن ساز سه تار باید ساز خود را کوک و تنظیم کنند.
در بیشتر مواقع کوک کردن سه تار برای نوازنده کار سخت و دشواری است .
اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و روی کار آمدن ابزار الکتریکی این کار به آسانی قابل انجام است.
یکی از این روش هایی که هر نوازنده موسیقی میتواند به سادگی از آن استفاده کند تیونر است.
تیونر ابزار ساده و کاربردی است که ما سعی داریم در این مقاله نحوه کوک تار و سه تار با کمک آن را آموزش دهیم.
اگر چه تیونر یک ابزار الکتریکی دقیق و کاربردی است که تمام نوازندگان می توانند از آن استفاده کنند اما بهتر است در ابتدا کوک کردن را به مدت چند سال نزد استاد خود فرا گیرند و سپس بصورت گوشی استفاده کنند.
استفاده از تیونر برای کوک کردن ساز سه تار در آموزشگاه موسیقی تهران
نوازنده برای نواختن ساز سه تار از ۴ سیم استفاده می کند .
ساز دارای ۴ سیم است که در هنگام کوک کردن آن ها ، دو سیم اولی بصورت مجزا و سیم سوم و چهارم نیز معمولا بصورت مشترک و یکسان کوک می شوند .
البته باید توجه کنید که در موسیقی ایرانی هیچ مبنای مشخصی برای کوک کردن ساز سه تار و تار وجود ندارد
و معمولا نوازنده ، طبق سلیقه و حس و حال خود ساز را کوک می کند .
البته ممکن است ابتدا این کار برای هنرجویان کمی گیج کننده باشد .
اما با گذشت زمان باعث آشنایی بیشتر آنها با صدا دهی و رنگ آمیزی ساز ها می شوند .
کوک کردن سیم اول
معمولا سیم اول در ساز سه تار را ، Do (منظور نت اول چرخه ی توالی نت ها یعنی نت دو می باشد ) می نامند .
بسته به نوع ساز و در سازهایی شبیه به ساز سه تار می توانید با اندکی شل کردن این سیم ، آن را بر روی نت های دیگری مانند Si یا La و .. کوک کنید .
پیشنهاد اساتید کلاس آموزش سه تار برای کوک سیم اول ساز سه تار ، نت Si می باشد .
چراکه عدم تسلط هنرجویان در کوک کردن سیم بر روی نت های بالاتر مانند نت مبنا Do ، باعث پاره شدن سیم می شود.
بعد از این کار از تیونر استفاده می کنیم چراکه علامت های روی تیونر ، نشان دهنده نت های موسیقی هستند
و سپس از روشن کردن آن بر روی سیم اول مضراب می زنیم .
برای کوک کردن سیم اول بر روی نت Si ، با مضراب زدن سیم ، تیونر باید نت B را نشان دهد .
سپس بعد از هر بار چرخاندن گوشی ، سیم اول را می نوازیم و در تیونر چک می کنیم تا به نت مورد نظر برسیم .
توجه داشته باشید که در صورت سفت کردن و یا چرخاندن بیش از حد گوشی ساز ، امکان دارد به سیم آسیب برساند و آن را پاره کند.
کوک کردن سیم دوم
معمولا سیم دوم در ساز سه تار را نیز ، Sol (سل) می نامند .
از آنجایی که در سه تار سیم اول را بر روی نت سی یعنی نیم پرده پایین تر از نت دو کوک می کنیم ، سیم دوم را نیز به جای نت سل نیم پرده پایین تر می آوریم و بر روی F کوک می کنیم .
توصیه ما این است که پیش از هرچیز مقاله آشنایی کلی با ساز سه تار را مطالعه کنید.
کوک کردن سیم سوم و چهارم
سیم سوم و چهارم معروف به سیم های بم نیز معمولا بصورت مشترک و مانند سیم اول کوک می شوند
و باید آن ها را نیز بر روی نت سی یعنی حرف B تیونر کوک کنید .