یکی از مهمترین اصل های یادگیری ساز سه تار نحوه در دست گرفتن و صحیح نشستن آن میباشد.
شما را ابتدا با نحوه نشستن صحیح و صاول نشستن صحیح برای نواختن سه تار
و سپس با وضعیت دست و پنجه در هنگام به دست گرفتن ساز سه تار آشنا میکنیم.
۱- هنرجوی مبتدی برای تمرینات می تواند از صندلی نیز استفاده کند .
۲- به هنگام نشستن بر روی صندلی ، از تکیه دادن پرهیز شود وحتما ً تقریباً از وسط صندلی استفاده شود .
۳- برای راحتی بیشتر میتوان پای راست را بر روی پای چپ قرار داد.
۴- تمرکز در جهت آرامش فیزیکی بدن وجلوگیری از هرگونه انقباض ، گرفتگی وسفت شدن عضلات بدن از مواردی است که در کلیه مراحل تمرینات به صورت خیلی جدی باید به آن توجه کرد .
آموزش نحوه دست گرفتن ساز سه تار در آموزشگاه موسیقی گشتاسب
۱- قرار گرفتن قوس کاسه سه تار بر روی پای راست به طوری که صفحه ساز سه تار کاملاً عمود بر ران پا باشد.
۲- شیب دسته سه تار به گونه ای باشد که با خط افق زاویه ۳۰ درجه بسازد.
بر خلاف تار ، وزن دسته ساز سه تار بر روی دست چپ تحمل می شود
از این رو مناسب تر است که هنرجویان از سه تار هایی استفاده نمایند که وزن دسته آنها سنگین نباشد.
هنرجویان توجه نمایند که بالا بردن بیش از حد لازم دسته سه تار باعث بروز خستگی در دست چپ خواهد شد.
۳- دست راست به حالت شل و بدون انقباض به گونه ای روی کاسه سه تار تکیه کند
که پائین ساعد از بالای سیم گیر و روی کاسه عبور نماید
و بند مچ ( محل اتصال کف دست به ساعد ) تقریباً بالای خرک قرار گیرد.
دقت شود در این حالت مچ هیچگونه شکستگی نداشته و کاملاً صاف باشد .
وزن دست (کتف ، بازو، ساعد) کاملاً روی کاسه قرار گرفته باشد.
۴- کف دست کاملاً به طرف صفحه سه تار قرار داشته باشد.
۵- انگشت شست کاملاً صاف بر روی صفحه قرار گیرد به طوریکه هیچگونه تماس با سیم چهارم نداشته باشد.
۶- نوک انگشتان سوم و چهارم به حالت عمود و بدون فشار روی صفحه قرار گیرد .
۷- انگشتان اول و دوم به حالت کاملاً آزاد در فضا قرار بگیرند.
مضراب زدن در کلاس آموزش سه تار
پس از قرار گرفتن دست راست روی کاسه و قرار گرفتن انگشتان به نحوی که در قبل گفته شد ،
به وجود آوردن آرامش و جلوگیری از هر گونه انقباض دردست راست ( کتف ، بازو و ساعد ) از نکات اولیه مضراب زدن می باشد.
.برخلاف آنچه که هنرجویان میِپندارند ،
هیچگونه نیرو یا فشاری برای عمل مضراب زدن نباید اعمال شود
(زیرا در این صورت نوازنده ای که یک ساعت ساز سه تار مینوازد باید با خستگی عضلات مواجه شود که در واقع این طور نیست.)
اعمال هر گونه نیروی زائد و فشار در حین مضراب زدن ، نه تنها باعث سفتی دست راست خواهد شد ،
بلکه اثر منفی در صدا دهی ساز نیز خواهد داشت.
تنها شیوه صحیح مضراب زدن استفاده از سنگینی و وزن انگشت اول ( سبابه ) میباشد.
برای رسیدن به این مهم رعایت نکات ذیل ضروری است.
برخلاف آنچه هنرجویان می پندارند ، صدای قوی در سه تار ، ارتباطی با محکم زدن مضراب ندارد.
ریشه به وجود آمدن صدای حجیم ، در انتقال صحیح نیروی وزن انگشت به وسیله ناخن بر روی سیمها میباشد.
واضح است که با ارتفاع کم انگشت ، به هیچ وجه نیرویی به وجود نخواهد آمد و صداها پوک خواهند شد.
هنرجویان باید دقت نمایند که از مضراب زدن با ارتفاع کم اکیداً خودداری کنند.
تاثیر تمرکز بر روی نحوه انتقال نیروی انگشت به وسیله ناخن بر روی سیمها ،
از نکات بسیار مهم در عمل مضراب زدن میباشد
و هنر آموزان باید به صورت مدام این امر مهم را به هنرجویان تذکر دهند.
روش انگشت گذاری نوازنده سه تار برای انگشتان دوم و سوم :
به هنگام انگشت گذاری انگشت دوم ،
انگشت اول و به هنگام انگشت گذاری انگشت سوم ،
انگشت اول و دوم ، حتماً باید در محل استقرار خود ثابت بوده و به هیچ وجه از روی پرده های مربوطه بلند نشوند
( مگر دستوری این قانون را نقض کند.)
عادت به این تکنیک نقش بسیار مهمی در توانمندی دست چپ ایفا می کند.
لازم به یاد آوری است که خم شدن بند انگشتان
و قرار گرفتن نرمی نوک انگشتان در پشت پرده ها ،
همانند تکنیک انگشت گذاری انگشت اول ، برای انگشتان دوم و سوم نیز صدق می کند.
در این نوع انگشت گذاری ، در اوائل تمرینات ممکن است کمی فشار به دست چپ وارد شود
که ناشی از باز شدن فاصله بین انگشتان است که امری طبیعی است ،
( مانند فشاری که ژیمناستها برای باز شدن فاصله بین دو پای خود به پاهایشان وارد میکنند.)
و با ادامه تمرینات برطرف خواهد شد.